Rewolucja francuska

Rewolucja francuska jest okresem w francuskiej historii, w którym doszło do głębokich zmian o znaczeniu politycznym oraz społecznym i jednocześnie do obalenia rządzącej od dłuższego czasu dynastii Burbonów. Za jej symboliczny początek uważać będzie się zdobycie bastylii przez mieszkańców Paryża. Koniec rewolucji datowany jest natomiast na okres dziesięciu lat później kiedy to Bonaparte przeprowadza zamach stanu i ogłasza się konsulem. Zdaniem niektórych rewolucja trwa jednak przez następne kilkanaście lat, aż do momentu restauracji Burbonów. Rewolucja francuska była jednym z ważniejszych wydarzeń w historii Francji, jak i całej europy, gdyż powoduje ona głęboko idące zmiany polityczne, społeczne oraz hierarchiczne, gdzie wcześniej prosty oraz małoznaczący lud miejski zaczyna zdobywać władzę i decydować o swoim losie nie podlegając władzy arystokratycznej. Symbolem rewolucji francuskiej będzie wolność, przedstawiona na jednym z popularnych obrazów gdzie dzierży ona francuską flagę, nad tłumem walczących.

W Francji przed rewolucją ustrojem społecznym i politycznym był feudalizm, którego rodowód sięgał czasów średniowiecznych. Zgodnie z nim społeczeństwo francuskie dzieliło się na stany. Pierwszym z nich było duchowieństwo, liczyło ono w okresie rewolucji kilkaset tysięcy członków. Do kościoła w czasie tym należała dziesiąta część wszystkich ziem uprawnych na terenie kraju. Dochody z tychże włości płynęły przede wszystkim do kasy wysokich dostojników, a tymi mogli zostać głównie szlachcice co tworzyło podziały w samym kościele. Duchowieństwo niższe było z tego powodu bardzo niezadowolonym i wykazywało dążenia reformatorskie. Drugi ze stanów to szlachta, licząca prawie dwieście tysięcy ludzi. Tutaj także występowały podziały wewnętrzne, między innymi dostęp do władzy i do dworu miała tylko arystokracja bogata. Szlachta uboższa, bez wielkich majątków ziemskich mogła jedynie zajmować wysokie stanowiska biurokratyczne, czy też administrowania prowincją. Stan szlachecki mimo wszystko był jednak najbardziej uprzywilejowanym ze stanów. Wspólnota stanowa gwarantowała mu prawa i przywileje, które niedostępne były dla reszty społeczeństwa. Do panów feudalnych należała większa część gruntów, a oprócz tego posiadali oni także swoje własne miasteczka oraz wsie. Ostatni ze stanów, czyli trzeci obejmował dziewięćdziesiąt procent ludności Francji, byli to w przytłaczającej mierze chłopi oraz także mieszczaństwo. Chłopi pełnili jedną z ważniejszych ról, w gospodarce, jednak tak naprawdę byli stanem ignorowanym, stanowili oni jednak główne źródło dochodów francuskiej monarchii.

Francja zaczynając borykać się z tragiczną sytuacją ekonomiczną musi jednocześnie radzić sobie z tłumieniem coraz głośniej podnoszących się głosów społecznego niezadowolenia. Pierwszy krok to opodatkowanie dwóch pozostałych stanów społecznych, a mianowicie szlachty oraz duchowieństwa, gdzie decyzja ta jednak wymagała jej zatwierdzenia przez zgromadzenie tak zwanych notablów, w jego skład wchodzili natomiast przedstawiciele tychże stanów. Oczywiście wniosek ten został odrzucony, a minister finansów w ówczesnym czasie, Charles de Calonne jest dymisjonowany. Kolejny z ministrów próbował przekonywać notablów siłą oraz groźbą jednak także to nie przyniosło większych efektów.

Wszystkie spory i konflikty, które spadły na Francję zaczynają pokazywać coraz większe zainteresowanie stanem trzeci, który dotychczas był wszystkim dla państwa francuskiego w znaczeniu ekonomicznym, traktowany był jak całkowity śmieć, a domagał się tylko i wyłącznie podstawowych praw i poszanowania swojej osoby. Wszędzie wprowadzane były zeszyty skarg, które pozwalały na umieszczanie zażaleń oraz postulatów. W punktach gdzie zeszyty takowe się znajdowały cały czas znaleźć można było kolejki ludzi. W maju roku 1789 odbyć miała się sesja stanów, gdzie przedstawiciele zjeżdżają się do wersalu. By ujrzeć to wydarzenie do królewskiego miasta przybywa także wielu paryżan. Wszędzie można było usłyszeć deklarację haseł programowych dotyczących uprawnienia wszystkich ze stanów. Następnego dnia odbywa się sesja stanów generalnych, którą otwiera mowa tronowa. System w tamtym czasie zakładał, że trzeci ze stanów obraduje na innej Sali. Przedstawicieli szlachty oraz duchowieństwa mieli obradować wspólnie, ale głosować rozdzielnie. Chłopstwo oraz mieszczaństwo posiadało najwięcej bo sześciuset deputowanych, szlachta i duchowieństwo jednak łącznie posiadali tyle samo. Przewaga stanu trzeciego jest iluzoryczną, bowiem uchwała zatwierdzenia wymagała przez głosowanie wszystkich stanów. Stany uprzywilejowane odrzucały każdą z propozycji, która wysuwana była przez stan trzeci. Stan trzeci chcąc doprowadzić do wspólnych obrad cały czas spotykał się z ignorancją szlachty oraz duchowieństwa, ogłasza więc, że jako stanowi ogromną większość całego narodu sam uznaje siebie, za jedyne przedstawicielstwo kraju pod nazwą zgromadzenia narodowego.

Ranek czternastego lipca 1789 zapisze się w historii Francji jako przełomowy. Jest to bowiem dzień kiedy rzesze paryżan wylegają na ulicę. W poszukiwaniu broni udają się do paryskich arsenałów, gdzie bez problemu udaje się im go zdobyć, a w ich ręce w padają dziesiątki tysięcy karabinów oraz kilka dział. Amunicja ma zostać zabrana z twierdzy bastylii, która była średniowieczną warownią, a która od dłuższego już czasu służyła za więzienie. Trafiali do niej głównie przeciwnicy ustroju, filozofowie, pisarze oraz wszyscy nieszczęśnicy, który byli niepokorni wobec władzy i króla. Ludowi paryskiemu udaje odbyć się bastylię co jest pierwszym symbolem przemian oraz według historyków daje początek rewolucji francuskiej, która ma trwać przez następne dziesięć lat.

Rozruchy w Paryżu pozwoliły Konstytuancie, czyli organizacji trzeciego stanu francuskiego na prowadzenie coraz śmielszych działań, a króla stawiały tak naprawdę przed faktem dokonanym. W sierpnia Konstytuanta znosi wszystkie z powinności feudalnych. Przestało obowiązywać utrzymujące się na niektórych z terenów chłopskie poddaństwo. Zniesione zostało także przywiązanie chłoów do ziemi, wszelkie chłopskie obowiązki, które posiadał on wobec swojego pana oraz kościoła. Oprócz tego zniesione zostały przywileje szlacheckie i przywileje duchowieństwa, łącznie z przywilejem uwolnienia od podatków. Wreszcie zniesiono także dziesięcinę. Następnie rozpoczęły się pracę nad tworzeniem konstytucji, gdzie pod koniec sierpnia przyjęty zostaje jeden z ważniejszych aktów, a mianowicie deklaracja praw człowieka i obywatela. Wzorowana była ona przede wszystkim na konstytucji USA, ale założenia w niej zawarte opracowywali przede wszystkim francuscy myśliciele.

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela uchwalona została w sierpniu 1789 przez Konstytuantę, czyli zgromadzenie składające się głównie z przedstawicieli trzeciego stanu, które odpowiedzialne jest za wywołanie francuskiej rewolucji. Deklaracja tychże praw wywodziła się przede wszystkim z nurtów oświeceniowych dotyczących polityki oraz filozofii. Zakładała ona przede wszystkim że każdy posiada prawo do życia i wolności pod względem fizycznym i duchowym, co oznaczało, że posiada wolność swojego wyznania oraz wolność słowa. Oprócz tego każdy z obywateli powinien mieć zapewnione bezpieczeństwo, równość wobec prawa i sądów i tak dalej.