Ceramika

Wyroby ceramiczne będą znajdowały swoje zastosowanie w bardzo szerokiej liczbie dziedzin powiązanych z gospodarką. Można do nich zaliczyć między innymi budownictwo, hutnictwo, elektronikę, czy też nawet przemysł kosmiczny. Oprócz tego ceramika stanowi częsty element wyposażenia domu, w postaci zastawy stołowej, pojemników i także innych wyrobów o charakterze czysto dekoracyjnym. Ceramika bardzo często stosowana jest w tych miejscach, gdzie istnieje duże zagrożenie czynnikami atmosferycznymi, substancjami o agresywnych właściwościach, czy też wysokimi temperaturami.

Do ceramiki architektonicznej zaliczyć będziemy mogli wszelkie z wyrobów ceramicznych stosowanych w budownictwie. Wyroby takowe podzielić będziemy mogli na trzy podstawowe grupy, a mianowicie posiadające porowaty czerep, czerep zwarty oraz o właściwości półszlachetnych. Wyroby ceramiczne w takowej formie stosowane były już od czasów starożytnych. W Egipcie technika ta wykorzystywana była rzadko, przede wszystkim do obramowań wejściowych otworów piramid, do zdobienia powierzchni i tym podobnych elementów. W przypadku Mezopotamii stosowana była prawie dwa tysiące lat wcześniej niż w Egipcie, gdzie bardzo popularnymi były glazurowane cegły wykorzystywane do dekorowania płaskich powierzchni. Oprócz cegieł tego specyficznego rodzaju stosowane były także figury ludzkie, czy też zwierzęce, wykonywane właśnie z ceramiki. Oprócz tych miejsc także w Persji, Grecji, Rzymie, Ameryce czasów prekolumbijskich, terenach islamskich i w europie stosowane były takowe właśnie produkty jeszcze w okresie starożytnym, często przed naszą erą. Ceramika architektoniczna odgrywa bardzo ważną rolę także w późniejszych epokach historycznych, między innymi w gotyku, kiedy stanowić będzie jeden z elementów budowli, stając się składnikiem cegieł, płytek budowlanych i wielu, wielu innych. W czasach renesansu wykorzystywane były przede wszystkim ceramiczne płytki do pokrywania ścian, wykładania posadzek, obramowywania otworów i wielu, wielu innych tym właśnie podobnych elementów.

Płytkie ceramiczne są cienkimi, posiadającymi przeważnie grubość około kilkunastu milimetrów płytkami, które wykonuje się z mieszaniny gliny, piasku i talku oraz dodatków mineralnych, które występują w rolni uszlachetniaczy. Po połączeniu tychże właśnie składników z niewielką ilością wody, masa poddawana jest procesowi tak zwanego ciągnięcia, czy też prasowania. W następnej kolejności dochodzi do wypalenia płytek w temperaturze w okolicach jednego tysiąca stopni Celsjusza. Sam proces w zależności od rodzaju płytek trwać może od jednej do nawet kilkudziesięciu godzin. Po zakończeniu tychże faz, czas na ostatni etap produkowania płytek ceramicznych, jakim będzie przede wszystkim malowanie, a następnie ich dekorowanie. Dzięki tego typu procesom płytki będą uzyskiwały zróżnicowane kolory oraz motywy, które się na nich pojawiają, dzięki czemu są bardzo zróżnicowanymi pod wieloma względami. Płytki te mogą przyjmować więc szeroką gamę barw, kształtów i zastosowań. Są naturalnymi, nietoksycznymi, łatwymi w utrzymaniu, niepalnymi, dzięki czemu często znajdują zastosowanie w łazienkach, kuchniach i pomieszczeniach o znaczeniu sanitarnym, gdyż są one łatwymi do mycia. Dodatkowo niektóre z nich posiadają właściwości mrozoodporne, dzięki czemu istnieje możliwość ich stosowania nie tylko w samych wnętrzach, ale także na elewacjach budynków, czy też tarasach. Nie wszystkie płytki są jednak takie same, różnić będą się jakością i wytrzymałością, co będzie zależne od ilości podstawowych materiałów i uszlachetniaczy wykorzystanych do ich produkcji.

Określenie to obejmowało będzie przede wszystkim elementy wyposażenia kuchni i łazienek, które tradycyjnie już od dłuższego okresu wykonywane są z specjalnego rodzaju wyrobów ceramicznych pokrytych warstwą szkliwa. Obejmować będą takowe urządzenia jak umywalka, kompakt WC, bidet, wanny kąpielowe i wiele, wiele innych tym właśnie podobnych. Urządzenia wyposażenia łazienek, które określane są właśnie mianem ceramiki sanitarnej wykonuje się z specyficznej mieszaniny gliny i specjalnych uszlachetniaczy, co następnie zostaje formowane i pokrywane warstwą szkliwa. Utrwalenie całego wyrobu natomiast zachodzi podczas procesu jego wypalania. Sam proces produkcji ceramiki sanitarnej jest natomiast o wiele bardziej rozbudowanym i jego opisanie jest dość trudne.

Garncarstwo zaliczamy do jednych z najstarszych obecnie rzemiosł, które znane było już w czasach neolitu. Jest to wyrób ceramiczny określany mianem rękodzielniczego, gdzie wykonywane są naczynia oraz przedmiotu użytku codziennego przede wszystkim. Rzemieślnika, który zajmuje się tą pracą nazywać będziemy garncarzem. Na ziemiach polskich garncarstwo rozwijało się już ponad pięć tysięcy lat przed naszą erą. Na tereny te przybyły wówczas ludy rolnicze, które posiadały umiejętność wytwarzania naczyń glinianych różnego rodzaju, zarówno czysto użytkowych jak i posiadających walory estetyczne.

Ceramika w swym tradycyjnym znaczeniu będzie odnosiła się do wyrobów, które otrzymujemy poprzez wypalanie odpowiednio uformowanej gliny. Nazwa tych właśnie wyrobów wywodzić będzie się z języka greckiego, od słowa glina, czy też ziemia. Obecnie pod pojęciem ceramiki kryć będą się wszystkie z tworzyw i wyrobów pochodzenia nieorganicznego i niemetalicznego, w trakcie otrzymywania których jednym z bardziej istotnych procesów będzie prażenie, czy też spiekanie, czyli mówiąc ogólniej obróbka cieplna. Wyroby ceramiczne znane były już ludziom starożytnym, pierwsze ich naczynia formowane były właśnie z gliny poprzez ceramiczną obróbkę. Obojętnie czy nie cofniemy się o kilka tysięcy lat na bliski wschód, czarny kontynent, półwysep arabski i wiele, wiele innych wszędzie będziemy mogli natknąć się właśnie na ślady wyrobów glinianych, pozostałości po starożytnych cywilizacjach, którym udało się opanować tą technikę. Trudno jednak określić, która z cywilizacji uczyniła to pierwsza, przypuszcza się, że było to ludy Mezopotamii, jedne z pierwszych wyżej rozwiniętych społeczności.

W przypadku klasycznego procesu produkowania wyrobów pochodzenia ceramicznego będzie chodziło przede wszystkim o jak najdokładniejsze wymieszanie odpowiedniej grupy surowców. Kolejno miejsce ma ich formowanie i suszenie, wypalanie, które może być jednokrotne, czy też odbywać się kilka razy w zależności od specyfikacji naczynia, czy też wyrobu. Proces wypalania będzie odbywał się w różnych piecach, które będą nadawały różne właściwości glinie, bardzo często posiadają one kontrolowaną atmosferę wypalania. Temperatura w takowych piecach znajdować będzie się w przedziale temperatur od prawie dziewięciuset stopniu do ponad dwóch tysięcy, gdzie w tym drugim przypadku będziemy mieli przeważnie do czynienia z tak zwaną ceramiką węglikową. W temperaturach wysokich zachodzić będzie zjawisko spiekania, w wyniku którego otrzymać możemy czerep posiadający pożądaną przez nas gęstość, o wiele mniejszą od gęstości samego surowca, czego powodem jest usunięcie wody w momencie obróbki termicznej. Niektóre z wyrobów ceramicznych po wypaleniu dodatkowo pokrywane są szkliwem, w tym przypadku będziemy mieli już do czynienia z specyficznym rodzajem porcelany.