Mieszko I

Mieszko był pierwszym oficjalnie podawanym władcom państwa polskiego, nie zdołał on się jednak koronować na króla za swojego życia, pierwszym polskim królem został dopiero jego syn Bolesław Chrobry. Co do biografii Mieszka nie jest dokładnie znana data jego urodzin, rozpiętość czasowa jest dosyć duża, gdyż podaje się że mógł się on urodzić w latach pomiędzy 922 a 945 rokiem, zmarł natomiast 25 maja 992. Dzięki jego polityce polska stała się połączona kulturowo z Europą zachodnią, głównie poprzez ślub z Dobrawą oraz chrzest polski i przyjęcie wiary katolickiej. Z okresów jego panowania zachowało się do dzisiaj wiele źródeł historycznych oraz przekazów według których Mieszko uważany jest za bardzo sprawnego polityka, dodatkowo utalentowanego wodza i charyzmatycznego władcę. Jego działania dyplomatyczne prowadzone były bardzo zręcznie, dzięki czemu podwoił on terytorium państwa polskiego przez lata swego panowania, gdzie jego dzieło kontynuował również z dobrym skutkiem jego syn i jednocześnie następca właśnie Bolesław I Chrobry.

Objęcie tronu przez mieszka nastąpiło po śmierci jego ojca, co miało miejsce w połowie wieku dziesiątego. Ze względu na brak tak naprawdę jakichkolwiek obszerniejszych źródeł trudne jest określenie jakie ziemie odwiedził on po swoim ojcu. Na pewno należały do nich tereny zamieszkiwane przez Goplan i polan, a także ziemie sieradzka i łęczycka, a dodatkowo przypuszcza się, że do państwa Mieszka mogły istnieć jeszcze ziemie dzisiejszego Mazowsza i Wschodnie Pomorze. Przed nowym władcą stanęło bardzo ambitne zadanie, a mianowicie zintegrowanie rozległego i niejednolitego pod względem etnicznym i jednocześnie kulturowym terytorium. Wprawdzie mieszkańcy tychże terenów, które znajdowały się pod kontrolą mieszka mówili w większości jednym spójnym językiem, ich wierzenia były zbliżone, podobnie jak poziom rozwoju na stopni gospodarczym i cywilizacyjnym, jednak do podstawowych form stanowiących więzi pomiędzy nimi, więzi społeczne, były struktury plemienne. Można sądzić, że ci możni, którzy współpracowali z księciem poczuli jedność ponad plemieniem, gdzie zależało im na zjednoczeniu wszystkich plemion oraz utworzeniu kraju, co spowodowało by możliwość zwiększenia wpływów. Pierwsze zapiski o plemieniu Polan pochodzą z zapisków jednego z żydowskich podróżników, a mianowicie Ibrahima ibn Jakuba, jednak są one bardzo nieścisłe i raczej ogólnikowe, nie mówiące nic konkretnego.

Początek lat sześćdziesiątych wieku dziesiątego to także początek drogi do powstania państwa polskiego, gdzie rozpoczęły się rozmowy Mieszka z czeskim władcą Bolesławem Okrutnym. Ich efektem było małżeństwo Mieszka z Dobrawą. Kolejnym z kroków władcy Polan było przyjęcie przez niego, a jednocześnie przez wszystkich mu podległych chrztu, wyrzeczenie się dawnych wierzeń oraz przejście na wiarę katolicką. Najczęściej przyjmuje się, że było to jedno z najmądrzejszych zagrań mieszka i czysto polityczna decyzja, dzięki której Polska mogła dołączyć do grona krajów europejskich i przyjąć zachodnią kulturę, a dodatkowo chrzest odrzucał możliwość przymusowej chrystianizacji w przyszłych latach. Według innej, mniej popularnej konwencji to sama Dobrawa namówiła swojego męża Mieszka do przyjęcia chrztu, co jest opisywane w Kornice Galla Anonima.

Za czasów swojego panowania Mieszko jako władca polski osiągnął naprawdę wiele, przede wszystkim udało mu się zjednoczyć polskie ziemie i plemiona je zamieszkujące i stworzyć podwaliny państwa polskiego. Oprócz tego przyjął chrzest i włączył państwo w krąg cywilizacji i kultury chrześcijańskiej europy zachodniej, rozbudował grody obronne, między innymi w Poznaniu oraz Gnieźnie oraz na całym terytorium swoich ziem. Jak podają przesłanki na jago polecenie rozpoczęte także produkcję pierwszej polskiej monety, denarów. Idąc dalej udało mu się podwoić powierzchnię państwa, między innymi dzięki podbiciu śląska, pewnej części Pomorza zachodniego oraz małopolski wraz z Krakowem.

Jedną z konsekwencji przyjęcia chrztu było wydanie pod koniec życia Mieszka dokumentu Dagome iudex co uczynił wraz z swoją żoną oraz synami z drugiego małżeństwa, na mocy którego oddawał swoje państwo pod opiekę papieża oraz opisał jego granice. Dokument ten obecnie nie zachował się w wersji oryginalnej co utrudniać będzie jego analizę oraz interpretację. Obecnie istnieją dwie hipotezy powodów jego wydania, pierwsza z nich mówi o tym, że miał to być początek starań o przekształcenie misyjnego biskupstwa na terenie polski w organizację kościelną, która swoim zasięgiem obejmowałaby cały państwo mieszka I. Druga teoria natomiast zakłada, że dokument ten miał na celu zabezpieczenie interesów Ody, czyli drugiej żony mieszka oraz jej dzieci w przypadku śmierci władcy. Wskazywać będzie na to między innymi pominięcie w zapisach tego dokumentu Bolesława chrobrego. Dzięki temu dokumentowi możliwe jest przynajmniej w przybliżeniu ustalenie granic państwa polskiego w czasach panowania mieszka oraz odtworzenie kilku innych faktograficznych wydarzeń i wątków.

Postać Mieszka I jest bardzo barwną oraz ciekawą, dookoła której powstało wiele różnych historii gdzie nie wszystkie z nich będą prawdziwymi, istnieje jednak kilka faktów o których często nie wiemy. Między innymi ten, który dotyczy przesłanek Galla anonima, gdzie podaje on w swej Kornice, że Mieszko I od narodzin był ślepym i dopiero w okolicach siódmego roku życia odzyskał wzrok. Historycy dopatrywali się tutaj powiązania z chrztem polski, która wcześniej była ślepą na Boga, dopiero poprzez przyjęcie chrztu odzyskała wzrok i ujrzała Bożą łaskę i moc. Kontrowersje w pewien sposób budzi także sama data narodzin władcy, która jest trudna do ustalenia, z powodu małej ilości źródeł oraz nieścisłości w różnych z nich. Niejasną pozostaje także sprawa Dobrawy, pierwszej żony Mieszka oraz jej synów, którzy zostali wygnani z kraju, w momencie kiedy Mieszko ożenił się z Odą. Mimo wszystko to jednak właśnie Bolesław Chrobry, syn z pierwszego małżeństwa został następcą Mieszka I.