Prezydenci Polski do 1989 r.

Za „prototyp” wyborów prezydenckich można uznać wolne elekcje królów w I RP w latach 1573-1764.
W okresie miedzywojennym (1922-39) Prezydentów wybierało Zgromadzenie Narodowe (Sejm i Senat).
Pierwszym Prezydentem RP, został Gabriel Narutowicz, wybrany głównie głosami centro-lewicy. Padł on ofiarą zamachu z ręki Eligiusza Niewiadomskiego w gmachu warszawskiej „Zachęty”
16 grudnia 1922 roku, 3 dni po objęciu urzędu,
Stanisław Wojciechowski został wybrany na Urzad Prezydenta RP 6 dni później a zmuszony do rezygnacji z Urzedu Prezydenta został w roku 1926 na skutek zamachu majowego, dokonanego przez marszałka Józefa Piłsudskiego.
31 V 1926 r na Urzad Prezydenta wybrany został Józef Piłsudski który jednak wyboru nie przyjął.
Pod naciskiem Piłsudsiego kolejnym Prezedentemn został wybrany Ignacy Mościcki który ponownie został wybrany na 7 -letnią kadencję w 1933 r. lecz z urzędu ustąpił 30 września 1939 r. wyznaczył następcę w osobie
Władysława Raczkiewicza, który swój urzad pełnił na uchodźstwie, najpierw w Angers we Francji do VI 1940 r. nastepnie zaś w Londynie do 1947 r. Jego następcami do 1990 r. byli: August Zaleski, Stanisław Ostrowski, Edward Raczyński, Kazimierz Sabbat i Ryszard Kaczorowski.
W Polsce ludowej Urzad Prezydenta RP sprawował w l. 1947-52 Bolesław Bierut.
W l. 1989-90 Urząd Prezydenta PRL a następnie RP pełnił gen.
Wojciech Jaruzelski który ustapił ze stanowiska po wyborach w XII 1990.

Wybory Prezydenckie nie były pierwszymi wyborami w Polsce w których wybierano głowe państwa (monarchia elekcyjna). W I Rzeczypospolitej wybierano królów którzy panowali dożywotnio ( z wyjątkami: Jan II Kazimierz, Stanisław Leszczyński, Stanisław August Poniatowski którzy abdykowali). Wyboru dokonywano w ramach wolnych elekcji które miały miejsce w latach: 1573 – Henryk Walezjusz, 1575/6 -Stefan Batory, 1587 – Zygmunt III Waza, 1632 – Władysław IV, 1648 – Jan Kazimierz, 1669 – Michał Korybut Wiśniowiecki, 1674- Jan III Sobieski, 1697 -August II, 1704 i 1733 – Stanisław Leszczyński, 1733 – August III, 1764 – Stanisław August Poniatowski. Elekcje te można traktowac jako pierwowzów wyborów prezydenckich.

Do 1992 funkcję Naczelnika Państwa sprawował Józef Piłsudski.
Gabriel Narutowicz (57 l.) został zgłoszony na urząd prezydenta RP przez PSL „Wyzwolenie”. Był juz ministrem spraw zagranicznych. Wybrany został 11 XII 1922 r. głosami centro-lewicy. w koplejny 5 głosowaniach przegrali inni kandydaci: Stanisław Wojciechowski – PSL „Piast”, Ignacy Daszyński – PPS, Jan Baudoin de Courtenay – mniejszości narodowe i główny rywal: Maurycy Zamoyski – Narodowa Demokracja (ZLN).
Wybór Narutowicza spotkał się z glośnym sprzeciwem prawicy narodowej i demontracjami. Narutowicz objął swj urzad 14 XII 1922 z rak Naczelinka Państwa J.Piłsudskiego, zaś 16 XII podczas wernisażu w gmachu Towarzystwa Zachęty w Warszawie został zastrzelony przez malarza Eligiusza Niewiadomskiego, który został skazany na śmierć i rozstrzelany 31 I 1923 r.

Po śmierci G. Narutowicza obowiązki prezydenta przejął Marszałek Sejmu Maciej rataj, który zwołał kolejne Zgromadzenie Narodowe na dzień 20 XII 1922 r. Tym razem było tylko 2 kandydatów. Kazimeirz Morawski, prezes Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) wystawiony przez prawicę który uzyskał 221 głosów, oraz Stanisław Wojciechowski kandydat PSL „Piast”, działacz spółdzielczy i prezes Państwowej Komisji Oszczędnosciowej który zdobył 298 głosów (pozostałych stronnictw) i tym samym został 2 Prezydentem RP.
S. wojciechowski w chwili wyboru miał 53 lata. Sprawował swój urzad do dn. 14 V 1926, kiedy to musiał zrezygować po zamachu majowym przeprowadzonym 12 V przez Józefa Piłsudskiego.

Po obaleniu przez Józefa Piłsudksiego prezydenta S. Wojciechowskiego w zamachu majowym 12 V 1926 obowiązki prezydenta RP przejął Maciej Rataj ktry zowłał Zgormadzenie Narodowe na 31 V 1926 r. Wybrało ono na prezydenta Józefa Piłsudskiego (głowami PPS i Lewicy) – 292 głosów. Kontrakndydat marszałka – Adolf Bniński , wojewóda poznański, wysunięty przez prawice narodową i poparty przez PSL „Piast” – zdobył 193 głosy. Jednakże marszałek Piłsudski wyboru nie przyjął ze względu na małe kompetenecje prezydenta i wysunął kandydaturę swego współpracownika profesora chemii Ignacego Mościckiego.
1 VI 1926. w Zgormadzeniu narodowym I.Moscicki zdonył 215 głosów, A.Bniński – 211, Zygmunt Marek kandydat PPS – 56. W ponownym głosowaniu wygrał I. Mościcki uzyskując 281 głosów, zas A.Bniński – 200. 4 VI 1926 r. Ignacy Mościcki został na zamku królewskim w Warszawie zaprzysiężony na prezydenta.
Ponownie na to stanowisko wybrany został w 1933 r. na drugą 7-letnią kadencję.
Kadencja I. Moscickiego upływała w 1940 r. Jednakże 1 IX 1939 r gdy wybuchła wojna z Niemcami Mościcki na swego nastepce wyznaczył marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Decyzję tę anulował 17 IX 1939 udając się do Rumunii, mianując gen. Bolesława Wieniawe Długoszowskiego. I tę decyzję anulował ostatecznie podając się do dymisji 30 IX 1939.

Ignacy moscicki znajdujac sie juz na terytorium Rumunii anulował decyzję owyznaczeniu swym nastpcą gwen. Wieniawy-Długoszowskiego i ostatecznie Urzad Prezydenta powierzył Władysławowi Raczkiewiczowi, który funkcję Prezydenta pełnił do 1947 r. rezydując najpierw Paryżu, potem w Angers i w Londynie. tymczasem 5 VII 1945 r. główne mocarstwa przeniosły uznanie na Rząd Tymczasowy w Warszawie. W 1947 r.nastepcą Raczkiewicza został August Zaleski który pełnił tę funkcję aż do 1972. Ponieważ nie liczył sie z upływem kadencji w 1954, ukonstytuowała się Rada Trzech która od 1956 przejęła obowiązki prezydenta. W 1972 r. kolejnym prezydentem został Stanisław Ostrowski, w r. 1979 Edward Raczyński, w 1986 kazimeirz Sabbat, a w 1989 ryszard Kaczorowski, który 22 XII 1990 w Warszawie przekazał prezydenckie insygnia Lechowi Wałęsie tym samym ustąpiwszy ze stanowiska.

W Polsce Ludowej od 31 grudnia 1944 do 4 lutego 1947 funkcję łowy panstwa sprawowała Krajowa Rada Narodowa z przewodniczącym Bolesławem Bierutem na czele. 5 II 1947 r. B.Bierut został wybrany i zaprzysiężony na Prezydenta RP. Pełnił tę funkcje do 20 XI 1952 po czym urzad Prezydenta RP został zastapiony przez Rade Państwa PRL z Przewodniczacym na czele, ktorymi byli kolejno Aleksander Zawadzki, Stanisław Cyrankiewicz, Marian Spychalski, Henryk Jabłoński i Wojciech Jaruzelski. De facto jednak najwazniejsza funkcję sprawowali w PRL I Sekretarze Polskiej Zjednoczonej Parii Robotniczej.
Urząd Prezydenta PRL został przywrócony w 1989 r. 19 VII 1989 r. został na to stanowisko wybrany przez Zgromadzenie Narodowe gen. Wojciech Jaruzelski jako jedyny kandydat 270 głosami (PZPR,ZSL,SD,PAX,PZKS), przeciwko 233 („Solidarność”) i 3 wstrzymujące się. Z urzędu prezydenckiego ustapił 11 XII 1989 kiedy to nowym przydentem RP został wybrany Lech Wałęsa.