Historia PRL

Jeśli chcielibyśmy znaleźć podwaliny oraz genezę polski ludowej sięgnąć musimy do koncepcji państw socjalistycznych, która ma swoje podłoże w programie SDKPiL. Jej kontynuacją był udział polaków w wojnie polsko-bolszewickiej po stronie Rosji, a przeciwko Polsce. Współpraca w czasie inwazji na Polskę obejmowała także powołanie marionetkowego rządu polskiego. Pierwszą z komunistycznych partii była KPP, czyli Komunistyczna Partia Polski, która przemocą chciała wprowadzić zmiany ustroju państwowości polskiej. W roku 1952 miejsce ma oficjalne uchwalenie konstytucji PRL, zwanej konstytucją lipcową. Polskie państwo zmienia wtedy swoją nazwę, jednocześnie wzmocniony został system rządów o charakterze totalitarnym, jak i nasiliły się represje ze stron władz skierowane w stronę społeczeństwa. Na mocy tejże konstytucji polska stała się formalnym sojusznikiem ZSRR i najważniejsze decyzje z przedstawicielami władz Rosji radzieckiej konsultowała. Kolejny ważny okres polskiego komunizmu to wprowadzenie na początku roku 1983 stanu wojennego przez generała Józefa Jaruzelskiego. Według jego zwolenników pomogło to uchronić nasz kraj przed wkroczeniem radzieckich wojsk na terytorium polski ludowej, tak naprawdę jednak ogólna opinia o tymże posunięciu jest do dzisiaj bardzo negatywna, tak samo też odbierana jest przez większość osób postać samego Jaruzelskiego. Po zakończeniu stanu wojennego w roku 1983 miejsca miały coraz większe rozprzężenia społeczne, a zapoczątkowane kilka lat wcześniej akcje protestacyjne zaczęły nabierać na sile, a władza zaczęła zdawać sobie sprawę, że musi zacząć się liczyć z głosem ludu.

Za początki PRL większość historyków uważa już rok 1944, a dokładniej datę dwudziestego drugiego lipca. Wtedy bowiem miejsce miało ogłoszenie Manifestu przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. PKWN zostaje oficjalnie uznany za Tymczasowy Rząd przez mocarstwa światowe i przechodzi do pierwszych faz tworzenia władzy ludowej na obszarze polski przejętym przez ZSRR na zachód od linii Curzona. Wyrażało się to między innymi przez wprowadzenie terroru policyjnego, wydawaniu dekretów, które przewidywały karę śmierci za czyny o charakterze politycznym i wiele, wiele innych tym właśnie podobnych. Na zajętych terenach niezależnie od nowych władz, działała także armia czerwona i radzieckie służby bezpieczeństwa. Pod koniec roku 1944 z ręki stali PKWN zostaje oficjalnie przekształcone w Rząd Tymczasowy Rzeczpospolitej Polskiej. W ramach ustaleń z Jałty po pół roku odbywają się rozmowy co do sposobu sprawowani rządów w Polsce, czego rezultatem było powołanie TRJN, czyli Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Do roku 1948 sytuacja wydawała się umiarkowanie stabilna, jednak później zauważalny jest bardzo mocny zwrot polityczny i nasilające się zjawisko stalinizacji w metodach tworzenia socjalistycznej polski oraz eliminację z życia politycznego idei własnej drogi do socjalizmu. Sytuacja takowa trwała przez długi okres czasu, w życie wprowadzony został socrealizm, czyli kultura i sztuka dostosowana do propagandy komunistycznej, a oddziaływanie Rosji radzieckiej na Polskę cały czas się zwiększało.

Rok 1952 jest szczególnym dla historii socjalistycznej polski. Dokładnie w ósmą rocznicę powstania Polski ludowej uchwalona zostaje konstytucja zwana lipcową, gdzie rzeczpospolita zmienia nazwę na Polską rzeczpospolitą ludową. Jednocześnie wzmocniony został totalitarny system rządów, nasiliły się represyjne funkcje działalności państwowej jak i także wzrósł reżim komunistyczny na wzór tego radzieckiego. Konstytucja oprócz tego mówiła o tym, że polska znajduje się w ścisłej współpracy ze związkiem radzieckim, traktując go jako starszego brata i jednoczesnego protektora komunistycznej polski. Od czasu tego widocznie wzmogły się także ataki na opozycję, która stała się całkowicie nielegalną jak i na kościół i samych duchownych.

Przełom lat 1953-54 przynosi duże i daleko idące zmiany, przede wszystkim dlatego, że w czasie tym umiera Stalin i widoczne zmienia się moc protektoratu radzieckiego względem polski ludowej. Socrealizm poddany zostaje wyraźnej krytyce i kraj powraca powoli do własnej drogi zmierzającej w stronę socjalizmu. Miejsce ma poparty przełom polityczny zwany odwilżą październikową, gdzie sama partia krytykuje swoją działalność w latach wcześniejszych, dotyczyło to między innymi kultu jednostki Stalina. W czasie tym pierwszym sekretarzem zostaje Władysław Gomułka, który wypuszczony zostaje właśnie z więzienia. Przyjęty zostaje także program wykorzenienia ze społeczeństwa kultu jednostki, modyfikacji systemów politycznych i ekonomicznych – między innymi poprzez ograniczenie represji, rezygnację z dalszej kolektywizacji gruntów rolnych, zwiększenie obywatelskich swobód i wprowadzenie nowych metod zarządzania gospodarką. Nie minęły jedna nawet dwa lata a PZPR zaczyna odchodzić od październikowych postulatów, które tchnęły nową nadzieję w społeczeństwo. Próby reform w latach sześćdziesiątych nie przynosiły większych rezultatów, a oprócz tego doszło do ponownej dyskryminacji kościoła. Gomułka był socjalistycznym idealistom, chciał kraju, w którym wszyscy żyją ubogo, jednak każdy jest równy i zaangażowany w pracę dla wspólnych celów i dobra ojczyzny. Fala niezadowolenia związana z jego rządami spowodowała, że zostaje odsunięty od władzy, a na jego miejsce pojawia się całkowicie nowa postać, doceniania nawet przez zachodnie media, a mianowicie Edward Gierek, który w pierwszych latach swoich rządów sprawia, że miejsce ma bardzo widoczne podniesienie standardów życia Polaków.

Pierwsza połowa lat siedemdziesiątych była zmianą wręcz o sto osiemdziesiąt stopni dla przytłaczającej większości polaków. Gwałtownie zaczęły wzrastać zarobki, obywatele mogli liczyć na wiele ulg, na masową skalę budowano nowe mieszkania i domy z wielkiej płyty na styl zachodni, rozpoczęto ogromne inwestycje i modernizowanie linii komunikacyjnych w kraju. Oprócz tego w czasie rządów gierka Polskę zalazły po raz pierwszy zachodnie towary, markowe ubrania i sprzęt wysokiej jakości. Po pięciu latach wszystko zaczęło się jednak zmieniać, zbyt duże pożyczki doprowadzały Polskę do ruiny, ostatnie pieniądze utrzymywały natomiast przede wszystkim Śląsk, gdzie ludzie kryzys odczuli dopiero na początku lat osiemdziesiątych kiedy to gierek odsunięty został od władzy, a polska znalazła się nad przepaścią gospodarczą.

Po odsunięciu od władzy gierka na początku lat osiemdziesiątych wybucha ponowny kryzys polityczny związany z rosnącymi falami niezadowolenia w całym kraju, gdzie pierwsze demonstracje rozpoczęły się w lublinie. Sierpień roku 1980 był bardzo ważnym okresem podpisane zostały bowiem wtedy porozumienia społeczne w największych polskich miastach, w których uznana została słuszność protestu robotników oraz uznana została część ich postulatów, między innymi zgoda na tworzenie i formowanie się związków zawodowych.

Czwarty czerwca roku 1989 jest datą, którą umownie podaje się za koniec komunizmu, wtedy bowiem miejsce miała nieoczekiwana dla każdej ze stron kolej rzeczy, a mianowicie Solidarność zdobyła trzydzieści pięć procent mandatów w sejmie, czyli wszystkie które przyznane zostały opozycji, oprócz tego także prawie sto mandatów w senacie. W sierpniu tego samego roku Solidarność sformowała sojusz z partiami lewicowymi co spowodowało powołanie nowego rządu z Tadeuszem mazowieckim na czele. Oprócz tego za datę zakończenia PRL-u przyjmuje się także ostatnie dni grudnia 89’ kiedy to kraj na nowo otrzymał nazwę Rzeczypospolitej.