Holocaust

Holocaust jest określeniem, które w dokładnym tłumaczeniu oznaczało będzie ciałopalenie. Pierwotnie posiadało ono o wiele bardziej pozytywny wydźwięk, oznaczało bowiem ofiarę całopalną i w takim też znaczeniu może być stosowane również do dzisiaj – obecnie jednak kiedy mówimy holokaust mamy na myśli przede wszystkim eksterminację Żydów, ich prześladowanie oraz zagładę, co dokonało się w okresie drugiej wojny światowej z rąk trzeciej rzeszy. Synonimem tego pojęcia będzie hebrajskie Szoah oznaczające zniszczenie i uważane jest przez niektórych za o wiele bardziej stosowne określenie, gdyż nie odwołuje się ono jednocześnie do pozytywnego i religijnego znaczenia całopalenia. Polityka zagłady masowej zapoczątkowana została już w roku 1941 i rozciągała się przez okres czterdziestu miesięcy, do zakończenia drugiej wojny światowej. Niemcy rozpoczęli jednak od akcji T4, która obejmowała usuwanie osób psychicznie chorych, to na nich testowane były środki oraz sposoby masowego zabijania ludzi. Jest to określenie straszne, jednak niemieckie obozy funkcjonowały jak dobrze naoliwione taśmy produkcyjne, gdzie człowiek stał się zbitą i bezimienną masę z numerem identyfikacyjnym, która była utylizowana.

Partia nazistowska i szczególnie jej przywódca Hitler zaraz po dojściu do władzy rozpoczynają realizowanie polityki rasistowskiej oraz nacjonalistycznej, najsilniej odcisnęła się ona na Żydach, oni bowiem uznani byli przez Hitlera za głównych winowajców porażki Niemiec w czasie pierwszej wojny światowej. Hitler już na samym początku przewidywał represje, izolację ludności żydowskiej, a następnie pozbawianie jej wszelkich praw obywatelskich, a w końcu całkowitą eksterminację. Na samym początku jednak ruchy opierały się głównie na wysiedlaniu i wspieraniu emigracja Żydów z terenów niemieckich. Jeśli chodzi o główną podstawę prawną, która dyskryminowała ludność żydowską było wprowadzenie ustaw norymberskich w roku 1935, które ograniczały ilość młodzieży żydowskiej, która ma szansę na zasiadanie w ławach szkół wyższych. Oprócz tego propaganda nazistów wprowadziła pojęcie czystości rasy oraz hańbienia rasy, dzięki temu mogła bez problemu uzasadnić restrykcyjne prawa dotyczące małżeństw z Żydami i represji wobec ludności żydowskiej. Dla nazistów Żydzi nie byli wspólnotą narodowościową, czy też wyznaniową. Według Niemców stanowili oni oddzielną rasę, czy też jej mieszankę, a jej reprezentanci stanowić mieli element szkodliwy z powodu swoich genetycznych uwarunkowań. W momencie kiedy wybucha wojna polityka antysemicka staje się jeszcze wyraźniejsza i rozprzestrzenia się na kolejne kraje europejskiej w miarę jak Niemcy zajmują coraz większe tereny starego kontynentu. Oprócz tego rozpoczynają się masowe wywózki do kolejnych obozów pracy oraz masowej zagłady, gdzie przeważa właśnie ludność żydowska.

Władze niemieckie na samym początku przewidywały wyświetlenie Żydów z europy, pod uwagę brano Madagaskar albo Ural. Projekt ten jednak oceniony został jako całkowicie niemożliwy do zrealizowania w warunkach wojennych. W związku z tym, jesienią roku 1941 podjęta została decyzja o ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej. Sformułowanie to oznaczało tak naprawdę uruchomienie polityki zagłady wszystkich europejskich Żydów. Eksterminacja rozpoczęta została jednak już przed oficjalnymi decyzjami. Na samym początku Żydów rozstrzeliwano, metoda ta jednak uznana została za zbyt kosztowną, w kolejnych obozach testowano różnego rodzaju metody, w końcu w większości z nich poprzestano na gazie, czy też krematoriach.

W obozach Auschwitz grupa niemieckich lekarzy rozpoczęła na szeroką gamę prowadzenie jednocześnie nieetycznych oraz niehumanitarnych eksperymentów medycznych na kolejnych uwięzionych, szczególnie na kobietach. Jako, że więzniowie traktowani byli jako łatwy materiał doświadczalny prowadzone były na nich badania z różnych zakresów medycyny, genetyki oraz patologii. Badania te były w mocnym stopniu uwarunkowane ideą nazistowskiego rasizmu oraz sprzeniewierzały zasady etyki lekarskiej. W szczególności barbarzyńskie eksperymenty nad sterylizacją przeprowadzane były na kobietach. Na porządku dziennym było sztuczne zarażanie więźniów chorobami, testowanie skutków skrajnego głodu, czy też wykonywanie niepotrzebnych operacji.

Auschwitz to powszechnie stosowana nazwa na określenie zespołu niemieckich obozów koncentracyjnych, w tym obozu zagłady znajdującego się na terenie Oświęcimia w miejscowościach sobie pobliskich, które istniały pomiędzy rokiem 1940, a 1945 jako jeden z głównych symboli holocaustu. Nazwy Auschwitz oraz Birkenau, to niemieckie odpowiedniki Oświęcimia oraz Brzezinki stosowane od momentu rozpoczęcia przez Niemcy, agresji na Polskę i zajęcie tychże terenów. W 1940 na tych właśnie terenach niemieckie władze utworzyły obozy przeznaczone początkowo do umieszczania więźniów politycznych oraz opozycji, głównie z terenów polskich. Rozbudowywany następnie stopniowo obóz stał się głównym miejscem masowej eksterminacji i przejawów holokaustu wobec Żydów z całej europy, a oprócz nich także polaków, Romów, radzieckich jeńców oraz ofiar innych narodowości, w tym nawet Niemców. Jest to jedyny z obozów koncentracyjnych, który wpisany został na światową listę dziedzictwa UNESCO. Cały kompleks podzielony był na trzy zespoły obozowe, pierwszy z nich to Auschwitz I, który mieścił się w Oświęcimiu. Pierwszy obóz, nastawiony głównie na pracę przymusową, pełniący także funkcję centrum zarządzania całym kompleksem. Auschwitz II, czyli Brzezinka także pełnił najpierw rolę obozu koncentracyjnego, potem przemianowany został na obóz śmierci, wyposażony w szereg komór gazowych oraz krematoriów. Ostatni z obozów mieścił się w Monowicach i także był obozem pracy przymusowej, gdzie produkowane były farby dla jednego z niemieckich koncernów.

Pomimo tego, że obozy były bardzo pilnie strzeżone, tworzyły się w nich ruchy oporu, które niezbędne były do przeżycia samopomocy pomiędzy więźniami. Wielu więźniów trafiało do obozu ze środowiskach partyzanckich i posiadali przygotowania do działalności konspiracyjnej. Wielką trudnością w stworzeniu jednego ruchu były podziały wewnętrzne obozu, jednak udało się przeprowadzić jeden wybuch zbrojny, który miał miejsce w Sonderkommando, szybko jednak został wyciszony. Jeśli chodzi o ucieczki, to prób podejmowało się siedmiuset więźniów, trzysta z nich natomiast zakończyło się sukcesem.

Jak się obecnie przypuszcza zdecydowana większość osób, które trafiły do Auschwitz i całego kompleksu tychże obozów nie doczekała się statusu więźniów. Byli to Żydzi, przywożeni przez nazistów z gett oraz obozów przejściowych, znajdujących się na terenie całej okupowanej europy. Po selekcji i odseparowaniu od swoich najbliższych przebywali ostatnią drogę z ramy kolejowej do rozbieralni, skąd byli wprowadzania do komór gazowych i pozbawiani życia w przeciągu dwudziestu minut. Ile osób rzeczywiście zginęło jest naprawdę trudno określić, obecnie historycy są zgodni co do wersji, że miało to być 1,3 miliona osób, z czego prawie milion to Żydzi, resztę stanowili Polacy, Romowie i kilkadziesiąt tysięcy osób innych narodowości.